van wilde naar rode haren :
van E.AXELL over H.CLAUS naar AXELLE R. of :
waar België zoal groot(s) in kan zijn
Mon image sort de la ville
Ote ses vêtements
Et part à la recherche du paradis perdu
Elle mange l’herbe
Elle boit la source
Elle lèche l’écorce
Elle suce le germe
Elle mâche la graine
Elle démêle le poil
Elle lisse le poil
Elle caresse le duvet
Elle écrase les fruits contre ses seins
Elle épand le sable sur son ventre
Elle glisse les poissons entre ses cuisses
Elle excite le singe
Elle apprivoise le lion
Elle passe ses nuits avec Tarzan
Peu à peu, elle perd la parole
Puis la mémoire
Et enfin la raison
Qui l’aime, se démasque et la suive!
Evelyne Axell (1935-1972)
Mijn beeltenis verlaat de stad,
Ontdoet zich van haar kleren
En vertrekt op zoek naar het verloren paradijs
Ze eet het gras
Ze drinkt de bron
Ze likt de schors
Ze zuigt de kiem
Ze kauwt de zaadkorrel
Ze ontwart de vacht
Ze likt haar pels
Ze aait het dons
Ze plet de stukken fruit tegen haar borsten
Ze vlakt het zand uit over haar buik
Ze glijdt de vissen tussen haar billen
Ze jaagt de aap op
Ze temt de leeuw
Ze brengt haar nachten door met Tarzan
Beetje bij beetje verliest ze het woord
Dan het geheugen,
En tenslotte het verstand
Wie haar bemint, ontmaskere zich en volge haar!
(vertaling Herman Rohaert)
Bovenstaand gedicht is van Evelyne Axell, niet zo zeer bekend als dichter, wel is algemeen geweten dat zij onze belangrijkste Belgische pop-art-artieste was en is – een kunstenares met als extraatje een hoog icoongehalte.
Internationaal bekend werd ze als schilder. In deze hoedanigheid ontwikkelde ze een ‘tegenpose’, ze verzette zich tegen het monopolie van de mannelijke blik en deed dit op haar eigen subversieve manier: in haar schilderijen, tekeningen en erotische afbeeldingen keert ze de vermeend mannelijk gecodeerde driftstimuli om en verandert die in een eigen vrouwelijke weergave van de lust. Zo maakt ze van het object (femme objet) een subject. Axell beeldt haast uitsluitend vrouwen af en gebruikt hierbij niet zelden zichzelf als model.
In een periode van slechts 8 jaar (1964 -1972) maakte ze schilderijen waarmee ze een grote internationale faam ontwikkelde. Ze heeft hiervoor een eigen vorm- en kleurtaal ontwikkeld die gedeeltelijk schatplichtig is aan Rene en Georgette Magritte in wier huis ze in 64/65 een soort privé-opleiding genoot. De surrealistische erotiek van Magritte stileerde ze tot de voor haar tijd karakteristieke pop-art en al zeer vlug kwam ze in contact met andere pop-art-artiesten zoals Allen Jones, Peter Philips en Pauline Boty die ze in London leerde kennen.
Voordat ze zich op de schilderkunst had geworpen was ze al een echte ster als omroepster en presentatrice bij de Belgische televisie. Deze carrière liet ze echter liggen om toneel- en filmactrice te worden, daarnaast werd ze ook nog eens de auteur van draaiboeken, dit alles dus voordat ze naar borstels en het canvas greep. Jobhopster avant la lettre.
Intussen had ze ook veel en heel intense contacten met andere artiesten, ondermeer met Hugo Claus die volgend gedicht voor/over haar schreef:
Evelyne
In mijn haren als in een gitzwarte wolk
in mijn wolkig lijf
als in de varens van het woud
rek ik mij met billen en buik
in de pluimen van mijn boa
naar de lach van mijn zuster,
gekarteld, gegolfd, gekanteld, gelakt.
(Op een andere planeet: grauwte, nevel, inkeer.)
Ik schemer
in de fragmenten van haar gezicht.
Ik gebaar
in haar gegiechel en gelik.
Sierlijk brutaal
snijd ik de omtrek van mijn zuster,
haar schuimkop, haar duintop
(Op een andere planeet: gehoon, geknipoog, lauwte.)
Bijna op de rand van het geluk
waarin ik mij zou kunnen verbergen –
Bijna de handstand van het geluk
in de émail van roze bergen –
Mijn tenen krullen in het zand.
mijn lipstick is bitter,
mijn koudvuur om jou,
mijn zoutzuur om jou –
Voor jou, mijn zuster, mijn liefde
ben ik een aap die lacht in zijn vacht als gek
ben ik de ara die de wacht houdt met open bek
ben ik de verboden vrucht
die glanst als formica.
Soms is mijn gezicht in haar gezicht
weerspiegeld als een zweetdoek.
Soms verandert het meer in de Bergen
onder de fosforescerende sneeuw
in haar lenden van marmer.
Soms lig ik in het zand met mijn
onkruid, mijn zuster,
samen bedoomd als de dauw.
Alleen is op deze planeet
mijn bril nooit zwart genoeg.
Mijn bril, mijn geil instrument, mijn liefste wapen
mijn bril ligt in het zand.
Ah, de scherven, de scherven.
Hugo CLAUS
(Op bovenstaande foto zie je Evelyne Axell (zittend) in het midden van de foto, rechts (staand) Hugo Claus)
Veel te vroeg kwam Evelyne Axell om in een tragisch verkeersongeval bij Zwijnaarde in september 1972.
In januari 2013 (van 26.01.13 tot 02.06.13) organiseert het MODEMUSEUM van Hasselt een grote tentoonstelling rond Axelle Red, zie hieronder. Axelle Red vroeg hiervoor ook de medewerking aan de nabestaanden van ‘naamgenote’ Axell van wie ze aangaf dat ze een belangrijke inspiratiebron voor haar is. Zo zijn een aantal van de prints van de kleren die Axelle Red exposeert, geïnspireerd op of ontworpen door Evelyne Axell.
vernissage a.r. fashion victim, modemuseum hasselt 25.01.2013
nu te bezichtigen in modemuseum Hasselt
© HERMAN ROHAERT
www.hermanrohaert.wordpress.com
Appendix: AXELLE RED – FASHION VICTIM (Bron: MODEMUSEUM HASSELT)
Verhalen zijn er in overvloed. Over creatie, samenwerking, engagement, erkenning, het esthetische en al haar heerlijke anekdotes over kledingstukken tijdens opnames, shootings en haar leven. Axelle is verslingerd aan een aantal stukken uit haar garderobe. Zo zijn er de ‘tabi’schoenen van Margiela, verschillende variaties op het jumpsuit die een belangrijke rol spelen in haar clips en de hoeden van Elvis Pompillio die al sinds de start van haar carrière veelvuldig opduiken.
Naast mode omvat ‘Axelle Red – Fashion Victim’ ook fotografie en video. Zeer behoedzaam kiest Axelle getalenteerde fotografen, artiesten, medewerkers waar zij bewondering voor heeft, om haar werk te illustreren. Deze ontmoetingen leidden later soms ook tot vriendschappen, zoals met Paul Ritter, grafisch vormgever uit New York die de grafische vormgeving van de expo voor zijn rekening zal nemen. Net als voor haar muziek, kiest Axelle voor verwante zielen en toptalent binnen de fotografie zoals Georgia Kokolis, Jan Welters, Melodie McDaniel, Sylvie Lancrenon, Alex Salinas, Serge Leblon, Annette Aurel, Vincent Soyez, Nicol’ Andrea en Glen Luchford.
De tentoonstelling Axelle Red (-) Fashion Victim vertelt het zeer persoonlijke verhaal van deze passionele relatie.
Modemuseum Hasselt en Axelle Red vroegen Didier Vervaeren, artistiek directeur, stylist, en docent aan La Cambre, haar bij te staan in dit project naast Paul Ritter, Jean François Pinto, Véronique Leroy en Elvis Pompilio.
Maison Martin Margiela, Véronique Leroy, Olivier Theyskens, Helmut Lang, Elvis Pompillio, A.F. Vandevorst, Sam Dillemans, Marlene Dumas, Evelyne Axell, Christian Wijnants, Ann Demeulemeester, Boy & Erik Stappaerts, Georgia Kokolis, Charlie De Keersmaeker, Veronique Branquinho, Maria Gil, Sylvie Lancrenon, Rick Owens, Haider Ackermann, Tim Van Steenbergen, Alex Salinas, Bruno Pieters, Serge Leblon, Vincent Soyez, …
GEEN WOORD GAAT VREEMD 